Ban hành Bộ Quy tắc ứng xử nghề nghiệp cho người làm công tác di sản văn hóa

Nhằm nâng cao đạo đức nghề nghiệp, chuẩn hóa hành vi ứng xử và tăng cường trách nhiệm xã hội trong lĩnh vực bảo tồn di sản, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch vừa ban hành Bộ Quy tắc ứng xử nghề nghiệp của người làm công tác di sản văn hóa. Bộ Quy tắc không chỉ đặt ra các chuẩn mực đạo đức và chuyên môn đối với đội ngũ cán bộ, chuyên gia, nghệ nhân đang trực tiếp làm việc với di sản mà còn truyền đi thông điệp mạnh mẽ về trách nhiệm gìn giữ và lan tỏa giá trị di sản trong cộng đồng – nền tảng tinh thần không thể thiếu cho sự phát triển bền vững của đất nước.

Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch ban hành Bộ Quy tắc ứng xử nghề nghiệp cho người làm công tác di sản văn hóa

Theo Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, việc xây dựng Bộ Quy tắc này là một bước đi kịp thời và cần thiết trong bối cảnh nhiều di sản văn hóa — cả vật thể lẫn phi vật thể đang phải đối mặt với nguy cơ mai một, biến dạng hoặc bị xâm hại nghiêm trọng, phần lớn đến từ sự thiếu hiểu biết hoặc lệch chuẩn trong quá trình quản lý, khai thác và trình diễn.

Bộ Quy tắc nêu rõ, người làm công tác di sản tuyệt đối không được lợi dụng hoạt động nghề nghiệp để trục lợi cá nhân. Đồng thời phải có ý thức đấu tranh với các hành vi sai trái, tiêu cực, chống lại việc buôn bán trái phép di sản văn hóa cũng như các hành vi phi đạo đức trong lĩnh vực này.

Bộ cũng khuyến khích đội ngũ cán bộ, chuyên gia, nghệ nhân trong ngành phát huy vai trò giám sát và định hướng cộng đồng, đảm bảo các giá trị văn hóa được truyền tải đúng bản chất và ứng xử một cách tôn trọng, đúng mực.

Thực trạng đáng lo ngại trong công tác bảo tồn

Thực tế thời gian qua cho thấy, không ít di sản đã bị tổn thương do thiếu kiến thức chuyên môn hoặc chạy theo lợi ích kinh tế. Đáng chú ý là một số di tích bị xâm hại để phục vụ mục đích thương mại, lễ hội bị thương mại hóa quá mức, hiện vật quý bị thất lạc hoặc làm giả, thậm chí DSVH phi vật thể bị trình diễn sai lệch, méo mó. Những hiện tượng này đặt ra yêu cầu cấp thiết về việc chuẩn hóa hành vi nghề nghiệp và nâng cao nhận thức xã hội.

Mỗi di sản dù là đình làng, chùa cổ, nhã nhạc cung đình hay các nghi lễ dân gian, không chỉ mang giá trị lịch sử, nghệ thuật và tinh thần, mà còn là sợi dây kết nối giữa các thế hệ, là nền tảng để xây dựng bản sắc văn hóa dân tộc. Việc bảo vệ và phát huy giá trị di sản chính là gìn giữ cội nguồn, đồng thời tạo nên nguồn lực phát triển bền vững cho ngành du lịch và quốc gia.

Ở cấp độ quốc tế, di sản văn hóa còn được ví như “tấm hộ chiếu mềm” giúp Việt Nam khẳng định vị thế, quảng bá hình ảnh đất nước và con người trên bản đồ thế giới.

Điểm đáng chú ý của Bộ Quy tắc là tính phổ quát. Dù được xây dựng cho người làm công tác chuyên môn, nhưng tinh thần của Bộ Quy tắc còn hướng đến toàn xã hội. Với các chuẩn mực rõ ràng, định hướng đạo đức và tính giáo dục cao, Bộ Quy tắc kỳ vọng sẽ góp phần nâng cao ý thức cộng đồng trong việc giữ gìn di sản — tài sản chung của dân tộc, không chỉ thuộc về ngành Văn hóa.