Việt Nam là đất nước có tiềm năng du lịch to lớn nhờ vị trí địa lý tuyệt vời, cảnh quan thiên nhiên trời phú và bề dày lịch sử, văn hóa hàng ngàn năm. Tuy nhiên, để khai thác tối đa tiềm năng này, ngành du lịch cần phải có chiến lược phát triển bền vững và dài hạn.
Xu hướng tất yếu phát triển kinh tế
Cách trung tâm Hà Nội khoảng 50km, xã Kim Sơn, thị xã Sơn Tây đang từng bước chuyển đổi từ một vùng quê thuần nông sang phát triển kinh tế theo hướng thương mại, dịch vụ và du lịch. Nhờ lợi thế thiên nhiên ưu đãi, địa phương này sở hữu cảnh quan thơ mộng với hồ Đồng Mô xanh biếc cùng những ngọn đồi tự nhiên hùng vĩ, tạo tiềm năng lớn cho phát triển du lịch sinh thái và nghỉ dưỡng.
Ông Trần Long Vân, Phó Chủ tịch UBND xã Kim Sơn chia sẻ rằng: Xã Kim Sơn là một địa phương còn khá mới mẻ trong lĩnh vực phát triển du lịch. Tuy nhiên, xã có lợi thế là vùng bán sơn địa với vị trí địa lý ven hồ Đồng Mô, cảnh quan thiên nhiên còn khá hoang sơ và trong lành. Một số sản phẩm du lịch nổi bật của xã có thể kể đến như: Làng du lịch Lòng Hồ đã được UBND TP Hà Nội công nhận là điểm đến du lịch, nón lá truyền thống, các sản phẩm OCOP như mật ong, sữa chua…
Xã Kim Sơn đang nỗ lực đa dạng hóa các loại hình du lịch, từ du lịch thể thao dưới nước như chèo sup, kayak trên hồ Đồng Mô, đến du lịch sinh thái khám phá thiên nhiên và những ngọn đồi hùng vĩ bao quanh. Đặc biệt, địa phương chú trọng phát triển du lịch nông nghiệp, nông thôn kết hợp các hoạt động trải nghiệm. Du khách đến đây có thể tham quan đồi chè xanh mướt, những vườn cây ăn trái trĩu quả theo mùa, và thưởng thức các sản phẩm OCOP đạt tiêu chuẩn 4-3 sao mang đậm hương vị quê hương.
Để phát triển du lịch bền vững, xã Kim Sơn đã thành lập Hợp tác xã Du lịch Kim Sơn vào năm 2024. Hợp tác xã này tập hợp các cơ sở du lịch trên địa bàn, cùng nhau xây dựng các tour, tuyến du lịch hấp dẫn và nâng cao chất lượng dịch vụ. Bên cạnh đó, xã Kim Sơn tiếp tục đầu tư và phát triển các loại hình du lịch hiện có, đồng thời khai thác các sản phẩm du lịch mới dựa trên nguyên tắc bảo vệ cảnh quan thiên nhiên và hệ sinh thái.
Nhiều điểm đến du lịch trên khắp Việt Nam đang chứng kiến sự “thay da đổi thịt” ngoạn mục nhờ chiến lược phát triển đa dạng các loại hình du lịch.
Đơn cử như Ninh Bình, từ lâu đã nổi tiếng với du lịch tâm linh, nay đang vươn mình trở thành điểm đến hàng đầu với sự phong phú của các loại hình du lịch: Du lịch sinh thái, du lịch khám phá trải nghiệm, và thậm chí cả du lịch mạo hiểm.
Tương tự, Quảng Ninh, với lợi thế bờ biển dài cùng vịnh Hạ Long kỳ vĩ, không chỉ dừng lại ở du lịch biển đảo. Để đáp ứng nhu cầu đa dạng của du khách quanh năm, Quảng Ninh đã phát triển thêm nhiều loại hình du lịch hấp dẫn khác như du lịch thể thao, du lịch văn hóa, du lịch tàu biển và du lịch ẩm thực.
Sự chuyển mình này không chỉ làm phong phú thêm trải nghiệm cho du khách mà còn góp phần quan trọng vào sự phát triển bền vững của ngành du lịch Việt Nam.
Cần một chiến lược để phát huy hiệu quả các loại hình du lịch
Du lịch Việt Nam đang chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ với sự đa dạng của các loại hình du lịch, từ du lịch biển, du lịch sinh thái, du lịch văn hóa đến du lịch mạo hiểm, du lịch cộng đồng… Tuy nhiên, để phát huy tối đa hiệu quả của các loại hình du lịch này, Việt Nam cần có một chiến lược rõ ràng và đồng bộ.
Tiềm năng đa dạng, thách thức không nhỏ
Việt Nam có tiềm năng du lịch rất lớn nhờ tài nguyên thiên nhiên phong phú, văn hóa đa dạng và lịch sử lâu đời. Sự phát triển đa dạng của các loại hình du lịch đã mang lại những kết quả tích cực, thu hút ngày càng nhiều du khách trong và ngoài nước, đóng góp quan trọng vào tăng trưởng kinh tế và tạo việc làm.
Tuy nhiên, bên cạnh những lợi thế, ngành du lịch Việt Nam cũng đang phải đối mặt với không ít thách thức. Đó là sự thiếu đồng bộ trong quy hoạch và quản lý du lịch, chất lượng dịch vụ chưa cao, sản phẩm du lịch còn đơn điệu, thiếu tính cạnh tranh, và vấn đề bảo vệ môi trường chưa được quan tâm đúng mức.
Chiến lược phát triển du lịch bền vững
Để giải quyết những thách thức này và phát huy hiệu quả các loại hình du lịch, Việt Nam cần có một chiến lược phát triển du lịch bền vững, dựa trên những nguyên tắc sau:
Phát triển du lịch gắn với bảo tồn: Du lịch phải đi đôi với bảo vệ tài nguyên thiên nhiên, di sản văn hóa và các giá trị truyền thống. Cần có quy hoạch và quản lý chặt chẽ để tránh những tác động tiêu cực của du lịch đến môi trường và văn hóa.
Nâng cao chất lượng dịch vụ: Chất lượng dịch vụ là yếu tố then chốt để thu hút và giữ chân du khách. Cần đầu tư nâng cao chất lượng cơ sở vật chất, đào tạo nguồn nhân lực chuyên nghiệp, và xây dựng các sản phẩm du lịch độc đáo, hấp dẫn.
Đa dạng hóa sản phẩm du lịch: Việt Nam cần phát triển các loại hình du lịch mới, đáp ứng nhu cầu đa dạng của du khách. Cần khai thác các tiềm năng về du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng, du lịch văn hóa, du lịch thể thao…
Tăng cường liên kết: Cần tăng cường sự liên kết giữa các doanh nghiệp du lịch, các địa phương và các bộ, ngành liên quan để tạo ra sức mạnh tổng hợp cho ngành du lịch.
Xây dựng thương hiệu: Việt Nam cần xây dựng một thương hiệu du lịch mạnh mẽ, định vị rõ ràng trên thị trường quốc tế. Cần chú trọng quảng bá, xúc tiến du lịch để giới thiệu những giá trị độc đáo của Việt Nam đến với bạn bè thế giới.
Theo PGS.TS Phạm Hồng Long, các tỉnh, địa phương cần lưu ý một số vấn đề sau để khai thác hiệu quả các loại hình du lịch. Đầu tiên, cần một kế hoạch, chiến lược phát triển du lịch bền vững để phát triển “dài hơi”. Thứ hai, nguồn lực về con người, cần có những chương trình đào tạo nâng cao chuyên môn, năng lực và nhận thức. Thứ ba, đầu tư cơ sở hạ tầng, cơ sở vật chất kỹ thuật như nhà hàng, điểm “check-in”, cơ sở lưu trú… Thứ tư là, chiến lược marketing, truyền thông, quảng bá và cả kênh “truyền miệng” để khách du lịch biết đến các loại hình, sản phẩm du lịch. Cuối cùng, du lịch cần gắn liền với việc bảo về môi trường sinh thái xanh – sạch – đẹp.
