Khánh Hòa vinh danh tri thức nghề yến và lễ hội Yến sào: Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

Tối 4-6, tại TP Nha Trang, Công ty Yến sào Khánh Hòa phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh tổ chức Lễ vinh danh Tri thức dân gian nghề yến và Lễ hội Yến sào – hai di sản vừa được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Sự kiện không chỉ tôn vinh nghề truyền thống lâu đời gắn bó với vùng biển đảo mà còn ghi nhận đóng góp của cộng đồng cư dân ven biển Khánh Hòa trong việc gìn giữ và phát huy tri thức dân gian đặc sắc. Nghề khai thác yến sào – gắn liền với các đảo đá ngoài khơi đã trở thành biểu tượng văn hóa của tỉnh, vừa mang yếu tố tâm linh vừa tạo sinh kế bền vững cho hàng nghìn lao động địa phương.

Lễ vinh danh là hoạt động mở màn cho chuỗi chương trình trong khuôn khổ Lễ hội Văn hóa – Du lịch biển 2025. Qua đó, Khánh Hòa khẳng định vị thế đặc biệt của nghề yến trong lịch sử vùng duyên hải Nam Trung Bộ. Với hành trình gần 700 năm phát triển, nghề yến là câu chuyện về lòng kiên cường, sự tri ân với tiền nhân đã khai phá và giữ gìn nguồn tài nguyên quý giá nơi biển cả.

Lễ hội Yến sào – di sản tâm linh đặc sắc

Lễ hội Yến sào được tổ chức hằng năm vào ngày 10/5 âm lịch, bắt nguồn từ tín ngưỡng thờ Thánh mẫu Lê Thị Huyền Trâm – người được xem là Đảo chủ khai sáng nghề yến. Theo thời gian, lễ hội đã trở thành một biểu tượng văn hóa tâm linh, thể hiện lòng biết ơn tổ nghiệp và gắn kết cộng đồng với biển đảo quê hương.

Hiện nay, Công ty Yến sào Khánh Hòa đang quản lý hơn 40 đảo yến tự nhiên với sản lượng trung bình đạt khoảng 6 tấn tổ yến thô mỗi năm. Đây là minh chứng cho hiệu quả của mô hình khai thác bền vững, góp phần bảo tồn tài nguyên thiên nhiên gắn với phát triển kinh tế. Các thương hiệu như Yến sào Khánh Hòa, Sanest, Sanvinest… đã có mặt tại hơn 20 quốc gia, bao gồm cả những thị trường khó tính như Nhật Bản, Hàn Quốc, Mỹ và Australia, khẳng định vị thế sản phẩm Việt trên thị trường quốc tế.

Di sản được bảo tồn, thương hiệu vươn xa

Phát biểu tại buổi lễ, bà Trịnh Thị Hồng Vân – Chủ tịch Hội đồng thành viên Công ty Yến sào Khánh Hòa bày tỏ lòng tri ân đến các thế hệ đi trước và khẳng định cam kết của doanh nghiệp trong việc tiếp tục bảo tồn, phát huy giá trị di sản nghề yến.

Thay mặt lãnh đạo địa phương, ông Nguyễn Tấn Tuân – Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa đã trao chứng nhận Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia cho Công ty Yến sào Khánh Hòa. Ông nhấn mạnh: “Yến sào Khánh Hòa không chỉ là ngành kinh tế trọng điểm mà còn là biểu tượng văn hóa của địa phương, góp phần nâng tầm thương hiệu quốc gia. Đây là niềm tự hào không chỉ của người dân Khánh Hòa mà còn của cả Việt Nam”.

Ông cũng kêu gọi Công ty Yến sào Khánh Hòa tiếp tục đổi mới, ứng dụng công nghệ, phát triển bền vững đi đôi với bảo tồn di sản, để sản phẩm Yến sào Khánh Hòa – Việt Nam vươn xa hơn nữa trên bản đồ thế giới.

Khép lại buổi lễ là chương trình nghệ thuật chủ đề “Tôn vinh di sản – Sáng mãi niềm tự hào”, tái hiện sống động hành trình hình thành và phát triển nghề yến qua các thế hệ. Các tiết mục kết hợp giữa truyền thống và hiện đại mang đến nhiều cảm xúc, khẳng định giá trị trường tồn của một nghề cổ truyền tiêu biểu cho văn hóa biển đảo Việt Nam.