Thêm nhận diện về không gian điện Kính Thiên. Ảnh: Báo Tổ Quốc
Theo PGS.TS Tống Trung Tín – Chủ tịch Hội Khảo cổ học Việt Nam, được sự chấp thuận của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, một cuộc khai quật quy mô nhỏ đã được triển khai tại khu vực Điện Kính Thiên – Hoàng thành Thăng Long vào năm 2024. Với mục tiêu làm rõ hơn về kiến trúc của công trình này, các nhà khảo cổ đã tiến hành khai quật 500m², chia thành 4 hố. Những phát hiện mới nhất từ cuộc khai quật đã mang đến những thông tin quý giá, góp phần hoàn thiện bức tranh về Điện Kính Thiên thời xưa, đồng thời khẳng định giá trị di sản của quần thể Hoàng thành Thăng Long.
Cuộc khai quật tập trung vào bốn khu vực chính. Hố thứ nhất được đặt tại khu vực Tây Nam Hậu Lâu, nơi từng là không gian thiết triều của các vị vua thời Lê sơ. Hố thứ hai được khai quật trực tiếp trên nền của điện Kính Thiên. Hố thứ ba nằm giữa điện Kính Thiên và cổng Đoan Môn, hơi chếch về phía Tây. Hố thứ tư được đặt phía sau cổng Đoan Môn, cách hố khai quật tại khu vực cổng trước đó một quãng ngắn.
Mục tiêu chính của cuộc khai quật là làm rõ cấu trúc không gian của điện Kính Thiên, từ đó phục dựng lại một cách chính xác công trình kiến trúc quan trọng này.
Tại hố khai quật ngay trên nền điện Kính Thiên, các nhà khảo cổ đã phát hiện dấu tích bó nền thời Nguyễn theo hướng Đông-Tây và các dấu tích cột móng thời Lê Trung hưng với kích thước khá lớn, khoảng 1,9m x 1,4m. Điều này cho thấy kiến trúc của điện Kính Thiên đã trải qua nhiều lần trùng tu và sửa chữa qua các thời kỳ. Đặc biệt, những dấu tích thời Lê Trung hưng đã được tìm thấy trong các cuộc khai quật trước đó (năm 2011 và 2023) và lần này tiếp tục được bổ sung, khẳng định giả thuyết về sự tồn tại của hai hành lang chạy dọc hai bên điện Kính Thiên, tạo thành không gian thiết triều quy mô lớn thời Lê sơ và Lê Trung hưng.
Các cuộc khai quật đã mang đến những khám phá đáng chú ý. Tại khu vực phía sau cổng Đoan Môn, các nhà khảo cổ phát hiện nhiều dấu tích kiến trúc quan trọng của thời Lê Trung Hưng, bao gồm sân Đan Trì, Ngự đạo và một hệ thống cống thoát nước ngầm quy mô lớn. Điều này cho thấy không gian thiết triều thời Lê Trung Hưng đã được quy hoạch một cách khoa học và tỉ mỉ. Đồng thời, tại hố khai quật phía tây bắc điện Kính Thiên, các nhà khảo cổ đã tìm thấy thêm những dấu tích kiến trúc, giúp xác định rõ hơn ranh giới của khu vực này. Qua đó, chúng ta có cái nhìn toàn diện hơn về quy mô và cấu trúc của điện Kính Thiên cũng như không gian thiết triều thời Lê Trung hưng.
Mặc dù quy mô khai quật năm 2024 khá nhỏ, nhưng những phát hiện mới đã mang đến những hiểu biết sâu sắc hơn về kiến trúc và không gian của Chính điện Kính Thiên thời Lê sơ và Lê Trung hưng.
Theo PGS.TS Tống Trung Tín, để nghiên cứu một cách toàn diện và sâu sắc hơn về Hoàng thành Thăng Long, đặc biệt là việc phục dựng Chính điện Kính Thiên, chúng ta cần có một kế hoạch khai quật tổng thể. Kế hoạch này không chỉ giúp làm rõ hơn cấu trúc và chức năng của các công trình mà còn góp phần nâng cao giá trị di sản này trên trường quốc tế, đáp ứng các tiêu chí của UNESCO và ICOMOS. Việc xây dựng một kế hoạch chi tiết và khoa học là điều cần thiết để đảm bảo quá trình khai quật diễn ra hiệu quả và mang lại những kết quả nghiên cứu có giá trị.
