Tái hiện Tết Đoan Ngọ xưa trong không gian hoàng cung tại Hoàng thành Thăng Long

Nhằm tôn vinh và lan tỏa giá trị văn hóa truyền thống, đặc biệt là dịp Tết Đoan Ngọ – một trong những ngày lễ cổ truyền của dân tộc, Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long – Hà Nội tổ chức chuỗi hoạt động với chủ đề “Tết Đoan Ngọ xưa và nay”, kết hợp kỷ niệm Ngày Quốc tế Thiếu nhi 1/6.

Theo chia sẻ từ Ban tổ chức, Tết Đoan Ngọ từng được tổ chức long trọng dưới các triều đại phong kiến, đặc biệt là thời Lê Trung Hưng. Vào dịp này, vua và hoàng thất thực hiện các nghi lễ cung đình như dâng hương tưởng nhớ tổ tiên và bày tỏ lòng hiếu kính với cha mẹ. Những nghi lễ ấy không chỉ mang tính tín ngưỡng mà còn thể hiện tinh thần đạo lý truyền thống của dân tộc.

Chương trình trưng bày được chia thành hai phần chính: “Tết Đoan Ngọ trong đời sống dân gian” và “Tết Đoan Ngọ nơi cung đình triều Lê Trung Hưng”. Ở không gian dân gian, các tập tục quen thuộc như dâng cúng sản vật mùa hè, diệt sâu bọ bằng rượu nếp, ăn bánh ú tro, chè kê, trứng luộc… được tái hiện sinh động. Người lớn uống rượu hùng hoàng hay nước xương bồ để thanh lọc cơ thể, trong khi trẻ em đeo bùa ngũ sắc, buộc chỉ ngũ hành để phòng trừ tà khí.

Một trong những điểm đặc biệt là mô hình chiếc quạt lớn được phục dựng, tái hiện bài thơ do vua Lê Hiến Tông sáng tác trong dịp Tết Đoan Ngọ năm 1503. Bài thơ mang theo những trăn trở sâu sắc của nhà vua về công việc triều chính, phản ánh tinh thần trách nhiệm trong việc điều hành đất nước.

Không gian cung đình triều Lê được dựng lại với nhiều nghi thức đặc sắc như lễ dâng hương, lễ thiết triều, lễ ban quạt, ban yến… Qua các bức tranh, mô hình và hiện vật phục dựng, khách tham quan có cơ hội tiếp cận sâu sắc hơn với văn hóa cung đình thời xưa. Trong đó, nghi lễ ban quạt – một phong tục cung đình độc đáo được mô phỏng bằng hình ảnh quan Tư lễ trao quạt cho các quan lại, thể hiện sự ban phát ân huệ của hoàng triều.

Đáng chú ý, Trung tâm phối hợp với nghệ nhân Lân Tuyết để giới thiệu quy trình thủ công làm quạt truyền thống. Bộ sưu tập gồm các loại quạt cổ như quạt giấy dó châm kim, quạt the hoa văn và các dòng quạt nghệ thuật hiện đại với họa tiết dân gian, thư pháp, tứ quý, tích truyện cổ như Thánh Gióng, Múa rồng, Tố nữ…

Nhằm đưa di sản đến gần hơn với công chúng, các hoạt động tương tác và trải nghiệm như trình diễn nghệ thuật thư pháp trên quạt, kết lá tạo hình được tổ chức vào hai ngày 31/5 và 1/6/2025. Đây là dịp để người dân, học sinh, sinh viên được giao lưu, tìm hiểu và trải nghiệm cùng các nghệ nhân dân gian.

Thông qua những hoạt động ý nghĩa này, Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long – Hà Nội góp phần làm sống lại tinh thần Tết cổ truyền, đồng thời tái hiện không gian văn hóa cung đình xưa một cách sinh động, hấp dẫn. Đây cũng là nỗ lực nhằm kết nối di sản với đời sống đương đại, đưa văn hóa truyền thống đến gần hơn với cộng đồng, đặc biệt là thế hệ trẻ.