Lễ rước nước tại hội đền Trần (xã Tiến Đức, huyện Hưng Hà). Ảnh: T.T
Thái Bình – mảnh đất anh hùng, nơi ghi dấu những trang sử hào hùng của dân tộc, từ thời chống giặc ngoại xâm đến thời kỳ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Cái tên “Quê hương năm tấn” đã trở thành biểu tượng bất diệt cho tinh thần lao động sáng tạo, ý chí quật cường và lòng yêu nước nồng nàn của người dân nơi đây.
Lưu giữ những nét đẹp văn hóa độc đáo
Nhà nghiên cứu Phạm Minh Đức khẳng định rằng, Thái Bình đã gìn giữ và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống quý báu, tạo nên một bức tranh văn hóa đa dạng và độc đáo, phản ánh lịch sử hào hùng của dân tộc.
Ông Phạm Minh Đức cho biết, hiện nay hầu hết làng quê nào ở Thái Bình cũng có lễ hội truyền thống. Mỗi xã thường có ít nhất một lễ hội, có xã nhiều tới bốn lễ hội với đủ các loại hình. Các lễ hội này không chỉ tái hiện cuộc sống nông nghiệp mà còn tôn vinh các anh hùng dân tộc, người có công với dân, với nước. Đặc biệt, tháng Giêng là thời điểm diễn ra nhiều lễ hội nhất, tạo không khí vui tươi, rộn ràng cho người dân và du khách.
Mỗi dịp Tết đến xuân về, lễ hội chùa Keo lại trở thành tâm điểm thu hút du khách với những hoạt động văn hóa truyền thống độc đáo. Đây không chỉ là dịp để người dân địa phương tưởng nhớ đến các bậc tiền nhân mà còn là cơ hội để quảng bá hình ảnh về một Thái Bình giàu truyền thống văn hóa.
Ngoài lễ hội chùa Keo, Thái Bình còn tổ chức nhiều lễ hội đặc sắc khác, như lễ hội đền Trần, lễ hội đền Tiên La tưởng nhớ nữ tướng Vũ Thị Thục, lễ hội đền Hét thờ tướng quân Phạm Ngũ Lão và lễ hội làng Thượng Liệt với những điệu múa truyền thống. Những lễ hội này không chỉ mang ý nghĩa văn hóa mà còn là dịp để người dân giao lưu, kết nối.
Đa dạng trò chơi dân gian, cổ truyền
Từ thi làm cỗ cá ở lễ hội đền Trần, thi kéo lửa nấu cơm ở lễ hội chùa Keo đến lễ hội bơi trải trên sông Diêm Hộ, Thái Bình đã tạo nên một bức tranh đa dạng về các trò chơi dân gian, phản ánh đời sống văn hóa phong phú của người dân nơi đây.
Tục thi cỗ cá trong lễ hội đền Trần gợi nhớ về thuở hàn vi của nhà Trần gắn với sông nước, trong khi Hội thi “kéo lửa nấu cơm cần” lại tái hiện sự ứng biến của quân và dân trong các cuộc kháng chiến bảo vệ Tổ quốc. Ngoài ra, các hội thi như gói bánh chưng hay pháo đất cũng góp phần bảo tồn những tập quán đẹp và thể hiện tinh thần thượng võ của dân tộc
Với hơn 40 trò chơi dân gian khác nhau, Thái Bình đã xây dựng nên một kho tàng trò chơi dân gian độc đáo, phản ánh sự phong phú và đa dạng của văn hóa địa phương.
Nguồn cội của nghệ thuật sân khấu chèo
Với sự đóng góp của nhiều nghệ sĩ tài năng, Thái Bình đã khẳng định vị thế là một trong những cái nôi quan trọng của nghệ thuật chèo Việt Nam, góp phần làm rạng danh sân khấu nước nhà.
Nhà hát Chèo Thái Bình và các nghệ sĩ gạo cội đã cùng nhau chung tay gìn giữ và phát triển nghệ thuật chèo truyền thống, tạo nên một môi trường thuận lợi để nghệ thuật chèo được kế thừa và phát huy.
Không chỉ các nghệ sĩ chuyên nghiệp, tình yêu với nghệ thuật chèo còn lan tỏa đến nhiều tầng lớp Nhân dân. Việc duy trì các câu lạc bộ chèo tại các địa phương đã thu hút đông đảo người tham gia, từ thanh, thiếu niên đến người cao tuổi.
Với việc được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia vào năm loại. Trong năm 2024, hồ sơ nghệ thuật chèo được trình UNESCO xem xét ghi danh là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, nghệ thuật chèo Thái Bình không chỉ là niềm tự hào của người dân Thái Bình mà còn là biểu tượng văn hóa của Việt Nam, góp phần quảng bá hình ảnh đất nước đến bạn bè quốc tế.
Với sự đa dạng của các loại hình văn hóa dân gian, Thái Bình không chỉ là cái nôi của nghệ thuật chèo mà còn là một vùng đất giàu bản sắc văn hóa, nơi người dân luôn gìn giữ và phát huy những giá trị truyền thống của dân tộc.
